Ο Βίκτωρ Ουγκώ δεν υπήρξε μόνο ένας από τους σπουδαιότερους λογοτέχνες της Γαλλίας, αλλά και ένας ενεργός πολιτικός και κοινωνικός σχολιαστής της εποχής του. Η πολιτική του πορεία υπήρξε δυναμική και, σε ορισμένες στιγμές, ριζοσπαστική.
Στα νιάτα του, ο Ουγκώ υποστήριζε τη μοναρχία και ανήκε στο στρατόπεδο των συντηρητικών. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου και την παρατήρηση των κοινωνικών ανισοτήτων, μεταστράφηκε σε υπέρμαχο της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η Γαλλική Επανάσταση του 1848 αποτέλεσε σημείο καμπής. Το 1849 εξελέγη βουλευτής της Δεύτερης Δημοκρατίας και υπερασπίστηκε με θέρμη τα δικαιώματα των φτωχών, των γυναικών και των φυλακισμένων.
Η πολιτική του αντίθεση προς τον Ναπολέοντα Γ΄ οδήγησε στην εξορία του από τη Γαλλία (1851–1870), την οποία πέρασε στο Τζέρσεϋ. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έγραψε μερικά από τα πιο εμβληματικά έργα του, όπως Οι Άθλιοι (1862) και Η Τιμωρία (1853), στα οποία καταγγέλλει την καταπίεση και υπερασπίζεται τα ιδανικά της ελευθερίας.
Η λογοτεχνία του Hugo αντανακλά τις ιδέες του:
-
Οι Άθλιοι παρουσιάζουν τη σύγκρουση μεταξύ νόμου και ανθρωπιάς.
-
Ο Εστεμπάν στο «Η Παναγία των Παρισίων» συμβολίζει την αντίσταση απέναντι στην εκκλησιαστική εξουσία.
-
Τα ποιήματα του αποτυπώνουν τον πόνο των αδύναμων και το όραμα του για μια πιο δίκαιη κοινωνία.
Ο Ουγκώ χρησιμοποίησε τη φωνή του ως συγγραφέας όχι μόνο για καλλιτεχνική έκφραση αλλά και ως όπλο κοινωνικής και πολιτικής παρέμβασης. Η στάση του απέναντι στην ποινή θανάτου, την ανισότητα, την λογοκρισία και την ανθρωπιστική κρίση τον καθιστούν έναν από τους πιο πολιτικοποιημένους συγγραφείς της Γαλλικής λογοτεχνίας.
